รวมรายชื่อผู้สร้างแฮนแพน


ตั้งแต่ Hang ถือกำเนิดขึ้นในปี2000 สิบปีให้หลังต่อมาผู้สร้างHandpanก็ค่อยๆเกิดขึ้นกระจายไปตามที่ต่างๆทั่วโลกอย่างช้าๆ  แต่ตั้งแต่ช่วงสิบปีหลัง(ประมาณช่วงปี 2010) ผู้ผลิตรายใหม่ก็เพิ่มจำนวนขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่ ในปัจจุบันแม้จะมีผู้สร้างหน้าใหม่ทยอยหมุนเวียนกันเกิดขึ้นมากมาย แต่ก็มีไม่น้อยที่หยุดผลิตไปเช่นกัน  และที่สำคัญมี Handpan จำนวนไม่มากนักที่ได้รับการยกย่องและยอมรับว่ามีคุณภาพ   โดยเวปไซต์  handpan.org ซึ่งเป็นเหมือนศูนย์รวมของคนรัก Handpan ทั่วโลก ได้คัดเลือกผู้ผลิตในระดับ Top Shelf  ซึ่งบ่งบอกถึงคุณภาพของเสียงที่สมบูรณ์ 

Top Shelf คืออะไร

แม้จะดูหน้าตาคล้ายๆกัน แต่ Sound Sculpture ชนิดนี้กลับให้เสียงที่แตกต่างกันมาก Handpan ระดับTop Shelf  เท่านั้นที่นับว่าถูกออกแบบเสียงมาดีที่สุด นอกจากจะให้เสียงที่กังวานแล้ว  ยังสามารถรองรับการเล่นวิธีต่างๆเพื่อทำให้เกิดเสียงที่ซับซ้อนได้  การออกแบบ Scale ที่สามารถสร้างและประสานเสียงได้อย่างดีและการวางตัวของ Tonefield ก็เหมาะสมและสอดคล้องแก่การเล่น   ส่วน Handpan ที่มีระดับรองๆลงมาก ก็จะให้คุณภาพที่ลดลงมาตามลำดับ  โดยผู้ผลิตที่จัดอยู่ในระดับสุดยอดนี้ได้แก่

ส่วนผู้ผลิตรายอื่นๆ (2014 update) มีดังนี้
  • SunPAN
  • Blue Point Steel Harp / Innersound
  • Zen HandPan
  • Terra pan จีน
  • The Golden Sound
  • Hernan Drum  (HangDrum.US / HandPan.US/ Sagittarius ) อเมริกา
  • Hand Steel Pan
  • UFO HandPan
  • Jose Greenbeach's Disco Armonico
  • The Octo-Pan
  • Sonobe HandPan
รายละเอียดด้านผู้สร้าง มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา  สามารถอัพเดทข่าวสารได้จากเวปหลักข้างล่าง


http://www.handpan.org/forum/
Facebook Group/ Handpan Instrument

ราคา

ด้วยความที่แฮนแพนส่วนใหญ่ยังอาศัยการทำด้วยมือเป็นหลัก  แฮนแพนในปัจจุบันจึงมักจะถูกสร้างโดยคนเพียงคนเดียวหรือกลุ่มคนเพียงไม่กี่คนเท่านั้น  อีกทั้งขั้นตอนการผลิตส่วนใหญ่ยังไม่มีการเปิดเผยมากนัก การผลิตจึงมีจำนวนค่อนข้างจำกัดในขณะที่ปริมาณความต้องการยังมีอยู่สูงมาก  การสั่งซื้อ Handpan คุณภาพดีสักอันไม่ใช่เรื่องง่ายๆในปี 2014  โดยเฉพาะสำหรับในกลุ่ม Top Shelf นี้  เพราะส่วนใหญ่ผู้สร้างจะเป็นคนเลือกผู้ซื้อ  หรือบางรายอาศัยการจับสลากผู้โชคดีที่จะได้สิทธิ์ในการสั่งซื้อเท่านั้น  โดยในปี 2014 ราคาในระดับ Top Shelf นี้อยู่ที่ประมาณ 73,000-107,000 บาท  ส่วนระดับที่รองลงมาก็มีตั้งแต่ประมาณ 30,000-50,000 บาท

ซึ่งจากความต้องการที่ไม่สมดุลกับกำลังการผลิตนี้ ทำให้ราคาการประมูลขายเครื่องดนตรีชนิดนี้ในอีเบย์พุ่งขึ้นสูงจากราคาจริง  จนเริ่มมีผู้ซื้อเพื่อเก็งกำไรโดยเฉพาะ บางครั้งพบว่าราคาประมูลสูงกว่าราคาจริงถึง 10 เท่า  



เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย


  • ไม่ว่าจะเป็นเพราะความหลงใหลในเครื่องดนตรีชิ้นนี้อย่างแท้จริง หรือความดึงดูดทางด้านราคาที่ทำให้ปัจจุบันมีผู้สร้าง Acoustic steel instrument หรือ Handpan นี้มีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว  บางรายมีการพัฒนาด้้านเสียงที่น่าสนใจแม้จะยังไม่เทียบเท่าระดับ Top shelf   (โดยเฉพาะอย่างยิ่งเสียง harmonic ในโทนฟีลด์ที่อาจยังไม่สมบูรณ์เท่า รวมถึงความใส่ใจที่จะจูนเสียงทุกๆตำแหน่งบน Shell )  ดังนั้นถ้าสนใจเลือกซื้อจากผู้สร้างระดับรองลงมา ควรศึกษารายละเอียดต่างๆและติดตามข่าวสารการพัฒนาเสียงอย่างใกล้ชิดโดยเฉพาะกับหมู่คนเล่นด้วยกัน  เพราะคุณภาพเสียงในวีดีโออาจถูกปรับแต่งเสียงมาแล้วได้ 
  • ผู้ผลิตบางรายอาศัยการผลิตแล้วขายโดยทันทีทั้งๆที่ยังไม่มีการพัฒนาเสียงให้ได้ตามคุณภาพที่ควรจะเป็น (จำไว้ว่า ไม่ว่าจะเป็นการระบุว่าเป็นตัวต้นแบบ Prototype หรือตัวจริงก็ไม่สามารถรับประกันคุณภาพเสียงได้  จนกว่าคุณจะได้ลองเล่นมันจริงๆ) และส่วนใหญ่ในปัจจุบันราคาที่ตั้งไว้ของบางรายก็สูงกว่าคุณภาพที่ควรจะได้รับมาก  สาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดปรากฏการณ์เช่นนี้นอกเหนือจากด้านความต้องการที่มากล้นหรือการต้องการทำกำไรระยะสั้นแล้ว  อีกประการหนึ่งน่าจะเป็นจากการขาดข้อมูลที่ถูกต้องเพื่อเป็นฐานในการเลือกซื้อที่ชัดเจนของผู้ซื้อนั่นเอง รวมทั้งกลุ่มผู้สร้างยังจำกัดอยู่เพียงบางประเทศ ผู้ซื้อบางประเทศไม่สามารถเดินทางไปทดลองเสียงได้ก่อนซื้อ รวมทั้งไม่สามารถเปรียบเทียบ handpan แต่ละชนิดได้จริง จึงไม่อาจทราบความแตกต่างของคุณภาพ Handpan แต่ละอันได้   





ฮัง(Hang), แฮนแพน(Handpan) หรือ ฮังดรัม(Hang Drum) เราควรเรียกว่าอะไรดี

เมื่อแรกที่ทุกคนเริ่มค้นหาข้อมูลของเครื่องดนตรีชิ้นนี้ คงพบชื่อเรียกที่หลากหลายมาก โดยชื่อที่พบจะมีทั้ง ฮัง(Hang), แฮนแพน(Handpan), แฮงดรัม(Hang drum), Sound Sculpture instrument, Acoustic Steel instrument เป็นต้น หลายคนคงงงว่าทำไมถึงต้องมีชื่อเรียกหลายชื่อขนาดนั้น แล้วควรจะเรียกมันว่าอะไรกันแน่  เราจึงรวบรวมที่มาที่ไปของแต่ละชื่อยอดนิยมเพื่อตอบคำถามเหล่านี้

ฮัง (Hang) 

คือชื่อที่ผู้สร้างเครื่องดนตรีชิ้นนี้ (บริษัท PANArt Hangbau AG.ประเทศสวิสเซอร์แลนด์) ใช้เรียก เครื่องดนตรีที่ตัวเองผลิตขึ้นในปี 2000  โดยชื่อฮังนี้  ผู้ผลิตกล่าวว่าเป็นชื่อพหูพจน์  ส่วนชื่อเอกพจน์จะเรียกว่า ฮังฮัง(hanghang)  
เมื่อSoundsculpture ชิ้นนี้เป็นที่รุู้จักและเริ่มมีผู้ผลิตเพิ่มขึ้น  PANArt ก็ประกาศว่า ชื่อเรียก ฮัง นี้นั้น สงวนไว้เพื่อเรียกเครื่องดนตรีของบริษัทตนเองอย่างเดียวเท่านั้น  ห้ามให้ผู้อื่นนำไปใช้ ซึ่งต่อมาพบว่าไม่ใช่เฉพาะชื่อเท่านั้น แต่ PANArt  พยายามจะสงวนลิขสิทธิ์ในการผลิตSound Sculpture ในรูปแบบนี้แต่เพียงผู้เดียวด้วย แต่ก็ไม่สำเร็จ ดังจะเห็นว่าในปัจจุบัน (ปี 2014) มีผู้ผลิตทั้งรายย่อยรายใหญ่จำนวนนับไม่ถ้วนและดูเหมือนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ



แฮนแพน (Handpan) 

ในปี 2007 บริษัท Pantheon Steel จากอเมริกาซึ่งเป็นผู้ผลิต Steelpan ได้ผลิตเครื่องดนตรีที่คล้าย Hang ขึ้นมาและเรียกมันว่า Handpan  และต่อมาชื่อนี้ถูกนำมาใช้ในเวปไซต์ Handpan.org ซึ่งเป็นเวปไซต์ที่เป็นเหมือนชุมชนหลักสำหรับแลกเปลี่ยนข้อมูลและพูดคุยกันเกี่ยวกับเครื่องดนตรีชิ้นนี้  ชื่อ Handpan จึงถูกใช้เรียกกันอย่างแพร่หลายในการพูดคุยจนกลายเป็นเหมือนชื่อกลางในการเรียกไปโดยปริยาย 
อย่างไรก็ตามยังมีการถกเถียงกันว่า การใช้ชื่อเรียก Handpan นี้ ยังไม่เหมาะสมเพราะเครื่องดนตรีชิ้นนี้  ไม่มีความใกล้เคียงกับ Steelpan แต่อย่างใดแม้จะถูกพัฒนามาจาก Steelpan โดยPANArt ก็ออกตัวว่าไม่ยอมรับที่จะเรียกHang ว่า Handpan  เช่นกัน
***อย่างไรก็ตาม ชื่อ Handpan นี้ ค่อนข้างมีประโยชน์เวลาใช้ search engine ค้นหา เช่นเดียวกับชื่อ Hang Drum ที่จะกล่าวต่อไป  อาจเป็นเพราะง่ายต่อการรับรู้และจดจำ


แฮงดรัม  (Hang Drum)

แม้ชื่อนี้จะพบได้มากเมื่อค้นหาในอินเตอร์เนทและการเรีบกของคนทั่วไป แต่ในหมู่คนรัก Sound Sculpture ชนิดนี้แล้ว การเรียกด้วยชื่อนี้อาจถือว่าเป็นบาปเลยทีเดียว  เพราะดูเหมือนชื่อนี้จะถูกตั้งขึ้นโดยคนที่ไม่เข้าใจในพื้นฐานของเครื่องกำเนิดเสียงชนิดนี้อย่างแท้จริง แต่มุ่งหวังในการขายหรือโปรโมตตัวเองผ่านอินเตอร์เนท โดยการใช้คำที่เข้าใจง่ายมากกว่า  
เพราะจริงๆแล้วเครื่องดนตรีชนิดนี้ไม่สามารถจัดอยู่ในข่ายของ membranophone แบบกลองได้  เพราะเสียงที่ได้ไม่ได้เกิดมาจากการสั่นสะเทือนของแผ่นเมมเบรนที่ถูกขึงให้ตึงแบบกลอง   แต่เกิดมาจากโครงสร้างของเหล็กที่ถูกสร้างให้ขึ้นรูปด้วยการอัด ยืด ซึ่งโครงสร้างจะทำให้เกิดแรงอัด, สั่น, บิดและสะท้อนของเสียงขึ้นเมื่อทำการสัมผัสเหล็กในแต่ละพื้นที่ในวิธี และเครื่องมือที่ต่างๆกัน
วิธีการเล่นนั้นก็แตกต่างจากการเล่นกลองอย่างสิ้นเชิง แม้การตีที่พื้นผิวด้วยมือแบบตีกลองจะให้เสียงแบบหนึ่งได้เช่นกัน แต่เครื่องดนตรีชิ้นนี้ ยังสามารถทำให้เสียงได้หลากหลายกว่ามาก ทั้งเสียงเมโลดี้ เบส คอร์ด และ เพอคัสชั่น ในเวลาเดียวกัน ด้วยการสัมผัสด้วยนิ้วแบบเบาๆ, การถู การไสล์ด เคาะ หรือแม้แต่่การบัดมือเหนือเสียงที่กำลังสั่นสะเทือนอยู่ ก็จะสร้างเสียงแปลกใหม่ขึ้นได้อีก


Sound Sculpture

Sound Sculpture เป็นอีกชื่อหนึ่งที่ถูกเรียกเครื่องดนตรีชิ้นนี้ แม้จะค่อนข้างเรียกยากและไม่เป็นที่นิยมเท่าคำว่า Handpan แต่นิยามของ Sound Sculpture ทำให้เราลบข้อจำกัดทางรูปแบบต่างๆเกี่ยวกับเครื่องดนตรีชิ้นนี้ไปได้ ทั้งในด้านการเล่นที่ข้ามผ่านคำว่ามือ หรือ Handไปและด้านรูปลักษณ์ ดังจะเห็นได้ว่ามีการสร้างและพัฒนาเครื่องดนตรีชนิดนี้ในรูปแบบที่ต่างจากเดิมอย่างต่อเนื่องเพื่อให้เกิดเสียงที่มีรูปแบบเฉพาะตัวมากมาย  การเรียกด้วยชื่อนี้จึงเปิดโอกาสให้ทั้งผู้เล่นและผู้สร้าง สร้างเสียงใหม่ๆออกมาได้อย่างไม่รู้จบ  จึงนับว่าเป็นชื่อหนึ่งที่มีความเหมาะสมต่อเครื่องดนตรีชิ้นนี้อยู่มาก


จากความขัดแย้งของชื่อเรียกหลักและการเรียกชื่อเฉพาะของPANArt ผู้ผลิตแรกเริ่ม  จึงทำให้เกิดชื่อเรียกเฉพาะแตกออกมาอีกมากมายตามแต่ละชื่อที่ผู้ผลิตรายอื่นจะตั้งขึ้นเพื่อเรียกเครื่องดนตรีที่ตัวเองสร้าง ซึ่งอาจทำให้เราสับสนในตอนแรกว่าแต่ละชื่อแตกต่างกันอย่างไร จึงขอยกชื่อต่างๆที่เกี่ยวข้องในการเรียกตามหมวดดังนี้

ผู้ผลิต(ยี่ห้อ) หรือ Family name / ชื่อเรียกSound Sculptureของผู้ผลิต/ ชื่อรุ่นของสเกล

PANArt / Hang, Gubal / Akebono Scale
Pantheon Steel / Halo  / Halo  Genesis
Bellart / Bells / Bells Aeolian
SPb / SPb Pantam /  A Aeolian
Echo Sound Sculpture / AsaChan / Chandhra  

Asachan, Echo Sound Sculpture

** ผู้เขียน ขออนุญาตใช้ชื่อเรียกเครื่องดนตรีชนิดนี้ว่า Handpan เพื่อความง่ายในการเข้าใจและค้นหาทางอินเตอร์เนต  แต่อาจมีการเปลี่ยนแปลงภายหลังได้ถ้าในอนาคตมีชื่อกลางที่เป็นที่ยอมรับมากกว่าค่ะ